Op weg naar het grootste aardwarmteproject van Nederland

Ennatuurlijk, gefinancierd door grootaandeelhouder PGGM, wil op termijn de helft van Leeuwarden van het gas kunnen halen met inzet van geothermie.

Het moet het grootste aardwarmteproject voor de gebouwde omgeving van Nederland worden: sinds vorig jaar voert het consortium Geocombinatie Leeuwarden in de Friese hoofdstad proefboringen uit die, mits succesvol, een aardwarmtebron opleveren die ongeveer zesduizend huishoudens van warmte kunnen voorzien.

Dat is de verwachting van warmtebedrijf Ennatuurlijk dat met Shell, Energie Beheer Nederland en bouwgroep Dijkstra Draisma deel uitmaakt van het consortium. De hoop is uiteindelijk meerdere bronnen te kunnen aanboren waarmee de helft van de stad Leeuwarden duurzame warmte geleverd zou kunnen krijgen.

Ennatuurlijk heeft momenteel twee kleinere warmtenetten in Leeuwarden - Camminghaburen aan de noordoostkant van de stad (warmte gegenereerd met aardgas) en Zuidlanden in het zuiden (combinatie van 51 procent biogas en 49 procent aardgas). Het toevoegen van aardwarmte zou het perspectief op een aardgasvrij Leeuwarden veel dichterbij brengen: Ennatuurlijk heeft plannen klaar liggen om een warmtering in de stad aan te leggen waarmee de bestaande warmtenetten worden gevoed.

Met deze warmtering zouden meerdere wijken van de stad gevoed kunnen worden met duurzame aardwarmte. Ook kunnen dan grotere bedrijven en het Medisch Centrum Leeuwarden worden aangesloten. De plannen worden in stappen uitgevoerd. Voor de beginfase zal er een netwerk van elf kilometer aan leidingen worden aangelegd en worden verbonden met de eerste aardwarmtebron.

Proefboring
De proefboring op 2,7 kilometer diepte heeft echter nog niet opgeleverd wat men hoopte. Het aangeboorde ondergrondse water is van hoge temperatuur (meer dan 100 graden), maar het stroomt minder dan voorzien. Op dit moment wordt onderzocht of met behulp van een warmtepomp alsnog het gewenste vermogen gehaald kan worden.

Nederland kent momenteel vierentwintig locaties waar aardwarmte wordt toegepast, met name voor glastuinbouwcomplexen, maar de totale jaarlijks bespaarde hoeveelheid aardgas is hierbij nog altijd vrij bescheiden: 176 miljoen kubieke meter. In potentie en op termijn zou aardwarmte echter moeten voorzien in een kwart van de warmtevraag van Nederlandse huishoudens, waarmee de besparing op aardgas enorm wordt opgevoerd.

Voor Ennatuurlijk en andere wamtebedrijven is aardwarmte cruciaal in de ambitie om in 2030 een half miljoen woningen extra van het gas te kunnen halen. Ennatuurlijk wil de komende zeveneneenhalf jaar haar huidige bestand van op warmtenetten aangesloten woningen verdubbelen naar tweehonderdduizend, waarvoor anderhalf miljard euro aan investeringen nodig is.

Om aardwarmte optimaal in te zetten, komen verschillende types woningen in aanmerking. Het gaat om minder goed te isoleren huizen en hoogbouw, waar CO2-uitstootreducties kunnen worden gehaald van tachtig tot negentig procent in vergelijking tot gasgestookte cv-ketels. Daarnaast kan door gebruik afgekoeld water worden ingezet in beter geïsoleerde woningen, voordat het weer terug de bodem in gaat.

Geothermiedeskundigen verwachten dat Nederland na 2030 honderden putten zal hebben waar aardwarmte wordt gewonnen, waarmee veel conventionele, fossiele warmtebronnen kunnen worden uitgefaseerd.