Van indexvolger naar bewuste belegger: de aandelenportefeuille in 3D

Samen met onze klant PFZW streven we naar een beleggingsportefeuille die marktconform rendement oplevert, tegen acceptabel risico en met een relatief hoge mate van duurzaamheid (3D). Na Krediet is de aandelenportefeuille het volgende domein waarin deze integrale visie is doorgevoerd. In dit artikel licht ik toe hoe we dit hebben vormgegeven. 

Van ambitie naar uitvoering
Het project om de aandelenportefeuille opnieuw in te richten, begon met de nieuwe investment beliefs van PFZW in 2022. Daarin is vastgelegd dat rendement, risico en duurzaamheid gelijkwaardig worden gewogen. Deze 3D-benadering vraagt om bewuste keuzes: welke beleggingen dragen bij aan een goed rendement, blijven binnen het risicobudget én verbeteren het duurzaamheidsprofiel?

Om daar inzicht in te krijgen, hebben we op hoofdlijnen doelstellingen en randvoorwaarden geformuleerd, zoals het risicobudget en de vereiste liquiditeit. Vervolgens zijn meerdere externe partijen én onze interne beleggingsteams gevraagd om prototypes te ontwikkelen. Zo kregen we een goed beeld van mogelijke strategieën, de grenzen van wat haalbaar is en de keuzes die daarvoor nodig zijn.

Twee complementaire strategieën
Uiteindelijk hebben we voor de aandelenportefeuille gekozen voor een combinatie van twee complementaire beleggingsstrategieën om onze doelen te bereiken: fundamenteel en systematisch.

Fundamentele managers richten zich op diepgaande analyse en het echt leren kennen van de bedrijven waarin we beleggen. Duurzaamheid is complex; je hebt data nodig, maar vooral context. ‘Know what you own’ is hier het uitgangspunt. Zo kunnen we gerichter kiezen voor bedrijven die bijvoorbeeld koplopers zijn in de energietransitie, of juist bedrijven die nog niet zo ver zijn, maar wel geloofwaardig stappen zetten: de zogenaamde ‘improvers’. 

Een puur fundamentele aanpak biedt beperkingen: je kunt maar een beperkt aantal bedrijven écht goed volgen en dus een kleiner deel van het universum beleggen. Daarom combineren we dit met systematische strategieën. Daarbij gebruiken we kwantitatieve modellen om het hele beleggingsuniversum te screenen, inclusief duurzaamheidsscores. Zo kunnen we meer spreiden, het risico beter beheersen en de liquiditeit van de portefeuille goed managen.

De mix van deze twee aanpakken geeft ons het beste van beide werelden: diepgang én schaal, bewust kiezen én toch voldoende spreiden.

Van passief volgen naar bewust samenstellen
De stap naar 3D betekent ook dat we afscheid nemen van de oude passieve benadering. Voorheen volgden we grotendeels een index met duizenden bedrijven. Dat zorgde ervoor dat we met enige regelmaat onaangenaam verrast werden door incidenten bij bedrijven die in onze portefeuille zaten, simpelweg omdat ze onderdeel van de index zijn.

Nu draaien we het om: de benchmark is niet meer het startpunt, maar een toetssteen achteraf. We noemen dat ‘bewust beleggen’. We bouwen de portefeuille bewust op basis van onze doelen: rendement, risico en duurzaamheid in balans.

Concreet betekent dit dat we teruggaan van circa 3.500 naar zo’n 800 bedrijven. We nemen iets meer actief risico (de zogeheten tracking error gaat van 1% naar 1,25%), maar dat is een bewuste keuze om de portefeuille duurzamer en robuuster te maken.

Meetbare duurzaamheidsverbetering
Deze nieuwe manier van beleggen heeft direct meetbare effecten. Zo stijgt de SDI-alignment van de portefeuille van 19% naar ongeveer 21% en verbeteren we op de Paris alignment-maatstaf van 23% naar 30%. Ook de CO₂-intensiteit, waar we al scherp op stuurden, daalt nog verder. 

Tegelijkertijd beseffen we dat niet ieder individueel aandeel perfect hoeft te scoren. We stellen wel een duidelijke minimum duurzaamheidsnorm en hanteren strenge insluitingsnormen. Zo zorgen we dat de portefeuille als geheel materieel duurzamer is dan de markt, maar we nog steeds in staat zijn om een marktconform rendement te realiseren.

Belangrijk is ook dat we ruimte houden voor ‘improvers’: bedrijven die nu nog niet aan de top staan, maar aantoonbaar willen en kunnen verbeteren. Zo proberen we bij te dragen aan echte impact in de reële economie én maken we de portefeuille toekomstbestendiger.

Sterke partners met gedeelde waarden
Naast de portefeuille zelf is ook de keuze van de managers cruciaal. We zoeken nadrukkelijk naar asset managers die niet alleen financieel sterk zijn, maar ook dezelfde duurzaamheidsambitie delen. We kijken daarbij ook naar stewardship: stimuleren de managers portefeuilleondernemingen om te verduurzamen middels engagement en stemmen? Het stembeleid voeren we zelf, maar we willen dat onze partners zoveel mogelijk op één lijn zitten.

Dat vraagt soms wat pionieren, want niet elke asset manager, zeker niet in de VS, denkt hier hetzelfde over. Toch merken we dat veel partijen enthousiast zijn en graag samen met ons vooroplopen.

Klaar voor de transities voor morgen
Als vermogensbeheerder willen we met deze vernieuwde aandelenportefeuille bijdragen aan een robuust pensioen, maar ook aan de transities die de maatschappij doormaakt: de energietransitie, de voedseltransitie en andere grote veranderingen. Juist omdat wij langetermijnbeleggers zijn, moeten we een portefeuille bouwen die in verschillende scenario’s bestand is tegen de uitdagingen van de toekomst. Zo verzorgen we een goed pensioen voor onze deelnemers.