Samen de pensioenkloof dichten

In Nederland bouwen vrouwen gemiddeld 40 procent minder pensioen op dan mannen. Niet door één beslissing, maar door een optelsom van omstandigheden. De gevolgen voor de deelnemers van onze klanten zijn groot, met name in zorg en welzijn. Daarom zetten we dit onderwerp samen met PFZW nadrukkelijk op de agenda en zoeken we gezamenlijk met andere partijen naar oplossingen.  

Een maatschappelijk vraagstuk 
Te vaak wordt de pensioenkloof gezien als een individueel probleem: als vrouwen meer zouden werken, zou het verschil verdwijnen. Maar zo eenvoudig is het niet. Kinderopvang is vaak lastig te regelen, mantelzorgtaken komen meestal op de schouders van vrouwen terecht en in Nederland is deeltijdwerk voor vrouwen de norm. Dit gaat niet alleen om persoonlijke keuzes, maar om hoe we de samenleving en ons werk hebben ingericht.  

Daarmee raakt dit thema niet alleen vrouwen zelf, maar de hele samenleving. Vooral in de zorg, waar 86 procent van de werknemers vrouw is, zijn de effecten groot. Hier versterken de pensioenkloof en de zorgkloof elkaar: vrouwen bouwen minder pensioen op doordat zij vaak minder betaald werk doen om onbetaalde zorgtaken te verlenen, zoals mantelzorg, terwijl de zorgsector zelf kampt met personeelstekorten en hoge werkdruk. Een van de oplossingen om de zorgsector te ondersteunen, is meer in te zetten op mantelzorg. Maar in de praktijk betekent dit vaak dat zorgmedewerkers, die juist ontlast zouden moeten worden, extra zorgtaken op zich nemen.  

De rol van PGGM 
Bij PGGM zien we dagelijks de gevolgen van de pensioenkloof in de data en in de praktijk. Die kennis geeft de mogelijkheid om het gesprek te voeren met sociale partners, ministeries en fondsen. Wij zijn geen eigenaar van dit probleem, maar we hebben wel een rol om het zichtbaar te maken en partijen met elkaar te verbinden. We werken hierin nauw samen met PFZW en andere pensioenfondsen, werkgeversorganisaties, vakbonden en beleidsmakers. Want alleen door samen te werken kunnen de patronen worden doorbroken die leiden tot de kloof. 

Oplossingen op drie niveaus 
Het terugdringen van de pensioenkloof vraagt om actie op verschillende niveaus. Want alleen inzetten op individuele keuzes is niet genoeg. Dan leg je de verantwoordelijkheid bij de vrouw neer, terwijl het om een veel breder systeem gaat.  

Op cultureel niveau gaat het om het doorbreken van normen en verwachtingen over wie zorgt en wie werkt. Op systeemniveau zijn afspraken nodig in bijvoorbeeld cao’s of wetgeving die pensioenopbouw beter regelen bij ouderschapsverlof, mantelzorg of scheiding. Op individueel niveau gaat het om bewustwording van de gevolgen van keuzes over werk, zorg en pensioen die vaak gestuurd worden door onze culturele normen.  

Wat dit betekent voor de deelnemer 
Voor deelnemers is de pensioenkloof geen abstract begrip. Het gaat om hun eigen financiële toekomst. Vooral bij grote levensgebeurtenissen, zoals scheiden, kinderen krijgen of mantelzorg verlenen, kan de pensioenopbouw achterblijven. Juist dan is het belangrijk dat er goede afspraken zijn en dat mensen weten wat hun keuzes betekenen. 

Bij PGGM werken we al met ‘klantreizen’: een aanpak waarbij we de stappen en keuzes van deelnemers van onze klanten in kaart brengen om hen beter te ondersteunen bij dit soort momenten. Die ervaring zetten we nu in om ook op de pensioenkloof in te spelen. Een scheiding is een duidelijk voorbeeld. Pensioen komt dan vaak onvoldoende aan bod of wordt zelfs vergeten, terwijl het naast de woning de belangrijkste financiële component is. Door deelnemers en hun omgeving beter te informeren, kunnen we bijdragen aan een eerlijkere verdeling. 

Van inzicht naar actie 
De afgelopen jaren is vooral duidelijk geworden hoe groot de pensioenkloof is en welke factoren meespelen. De volgende stap is samen werken aan oplossingen. We hebben genoeg bewijs en verhalen om te laten zien dat dit probleem bestaat. Nu is het tijd om in actie te komen.  

Dit betekent bijvoorbeeld in gesprek gaan met partijen die kunnen helpen bij het dichten van de kloof. Maar ook nadenken over betere afspraken bij verlof of mantelzorg, en het stimuleren van een eerlijke verdeling van zorgtaken tussen mannen en vrouwen. Onze rol is de verschillende partijen bij elkaar te brengen en de kennis en data te leveren die nodig is om beslissingen te nemen.  

Uiteindelijk moet iedereen kunnen rekenen op een goed pensioen. Daar werken we aan, niet alleen binnen PGGM, maar samen met alle partners die nodig zijn om de pensioenkloof te verkleinen.