Water als geld

Een brug slaan tussen de Nederlandse pensioen- en watersector

Water is al langer een thema voor pensioenfondsen, vanwege de onafwendbare fysieke noodzaak en de risico’s die dat met zich meebrengt. De kansenkant krijgt recent meer aandacht. Door de zeespiegelstijging en bodemdaling gaan deltagebieden en megasteden onderlopen (bijvoorbeeld Jakarta, Miami).

De verouderde waterinfrastructuur in delen van de VS (denk aan Flint, Michigan) en Europa (Londen en Rome) zal gemoderniseerd moeten worden. Waterbeschikbaarheid is op veel plaatsen in gevaar, zoals in Californië, Jemen en Kaapstad. De lijst met probleemgebieden en probleemsteden is lang en wordt alleen maar langer.

De schattingen lopen uiteen, maar jaarlijks zou er ruim $500 miljard nodig zijn om water-zekerheid en waterveiligheid (SDG6) voor iedereen te realiseren. Deze enorme kapitaal- behoefte wordt voor ongeveer één derde gedekt. Omdat overheidsbudgetten en concessionele financiering door ontwikkelingsbanken onvoldoende zijn, zal het benodigde kapitaal voor een groot deel door private partijen opgebracht moeten worden.

Het belang hiervan is ook groot voor andere SDG’s, zoals voor voedselzekerheid (SDG2) en economische groei (SDG8). Voor gezondheid (SDG3) wordt toegang tot schoon drinkwater wel ‘het beste medicijn’ genoemd.

Water als geld: waar zijn de kansen?

De kapitaalbehoefte van de Nederlandse watertechnologiesector is beperkt voor binnen- landse investeringen. Voor een groot deel geldt dit ook voor deltatechnologie. De Nederlandse waterinfrastructuur is gefinancierd in een goed functionerend systeem met o.a. NWB, BNG en het Deltafonds als kapitaalverschaffers. Buiten Nederland is de wereldwijde water- en deltatechnologie markt een growth story die de Nederlandse watersector en de pensioensector als kans kunnen benutten.

Grote deltasteden in bijvoorbeeld de USA (New York, New Orleans) en in ontwikkelings- landen (Bangkok, Manila) bieden kansen om langjarig mee te werken aan de waterveiligheid. Door middel van geïntegreerde voorstellen (technisch ontwerp, bouw, financiering en onderhoud) kan een grotere markt worden aangeboord.

Water als geld: hoe kunnen we de kansen benutten?

Voor pensioenkapitaal lijken er met name kansen om samen te werken met technologie- bedrijven, gespecialiseerde bouwondernemingen en operating companies. Om zodoende grote projecten en/of lange termijn concessies af te sluiten op het gebied van drinkwater- voorziening, afvalwaterzuivering en industriewater. De Nederlandse ingenieursbureaus lijken logische partners voor de pensioensector. Helaas zijn de vele startups voorlopig te complex, te klein en te risicovol voor pensioenbeleggers om in te beleggen. Uiteraard zijn de een belangrijke rol vervullen bij het verhogen van het kennisniveau in de pensioensector.

Meer financial engineering en samen optrekken met lange termijn kapitaalverschaffers maakt de watersector krachtiger en zal naar verwachting de slagingskans van projecten laten stijgen en zodoende groei van ondernemingen bevorderen. Het gaat hier om een inhaalslag op het wereldtoneel. Nederlandse partijen missen kansen op de wereldmarkt voor watertechnologie. Ook in deltatechnologie worden kansen gemist door concurrentie van o.a. Japanse, Koreaanse en Belgische bedrijven en consortia.

Uiteraard zijn er in ontwikkelingslanden uitdagingen op het gebied van de continuïteit van overheden en de mogelijkheid om inkomsten uit waterinfrastructuur te genereren. Aan de andere kant zijn er mogelijkheden en interessante ontwikkelingen om dergelijke risico’s te ondervangen, zodat privaat kapitaal langjarig kan investeren. Denk aan publiek private partnerships en de rol van ontwikkelingsbanken.

Water als geld: wat is er voor nodig?

De samenwerking vraagt een lange termijn investering in mensen en middelen die pas na enige tijd kan resulteren in materiële, beheersbare en goed renderende pensioenbeleg- gingen. Dit is op de eerste plaats een organisatievraagstuk.

We onderscheiden de pensioenbestuurders, de beleggers en de watersector. Pensioenbe- stuurders zijn de beleidsbepalers die de keuze kunnen maken om te investeren in intensievere samenwerking met de watersector. Dat kan op basis van een strategische lange termijn visie. De beleggers zijn de enablers die vervolgens de taak krijgen om de samen- werking vorm te geven. De watersector heeft goed zicht op de kansen die er zijn en kan zodoende mede richting geven aan de strategische richting van de pensioensector. Denk aan keuzes op het gebied van technologie, projecten en regio’s.

De eerst volgende stap is het Impact Investment Initiative op 23 januari 2018, dat PGGM samen met het Financieele Dagblad organiseert. Het thema is ‘De Nederlandse Watersector’. Pensioenbestuurders, beleggers en waterexperts gaan mogelijkheden tot samenwerking verder uitwerken.

Deze blog is een samenvatting van het artikel ‘Water als geld’ door Chris Limbach & Piet Klop (pdf).